Safranbolu Evleri Hakkında Bilgi

Safranbolu evleri, Karabük iline bağlı Safranbolu ilçesinde, 18. ve 19. yüzyıl Osmanlı kent yaşamının ve tarihi dokunun günümüze kadar kaldığı korunduğu bir ilçemizdir. UNESCO tarafından 17.12.1998’de Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır. Safranbolu evlerinin Osmanlı döneminde yumurta akından yapıldığı ve çok uzun süre depreme dayandığı söylenilmektedir .Safranbolu evleri Türk kültürünü aile yaşantısını aktara mükemmel yapıtlardan.Evler konak tarzında hali vakti yerinde ailelerin kaldığı evlerdir. Safranbolu evleri birbirinin önünü kapatmaz. Sokaklar taşlarla örülüdür.Alt yapı hala daha çalışmaktadır.

Safranbolu konum olarak  yaklaşık olarak Ankara’nın iki yüz kilometre kuzeyinde ve Karadeniz’in yüz kilometre güneyindedir. Karabük ilinde 8 km kuzeyinde yer alır ki Safranbolu ile Karabük bir birine bağlanmıştır.

Safranbolu’nun en eski adı Homeros’un İlyada destanında Paplagonya olarak bilinmektedir.  Safranbolu daha sonra bir çok kez el değiştirmiştir. Safranbolu 1196 tarihinde Selçuklu Sultanı II.Kılıç Arslan’ın oğlu Muhiddin Mesut Şah burayı fethetmiştir. Bölgeye zaman zaman Türkmenler göç ettirilmiştir. En son olarak bilinen ismi ise Zafranboludur. Safranbolu en zengin olduğu zaman Osmanlı Devleti zamanıdır çünkü 17. yy da İstanbul-Sinop kervan yolunun önemli bir konaklama merkezi haline gelmiştir. Bu yüzden Safranbolu’da Cinci Hanı yapılmıştır.

Safranbolu Evlerin Hakkında Bilgiler

• • Safranbolu evleri genelde 2 yada 3 katlı binalardan oluşur.
  • Evlerin ilk katları hayvan damı ve hayat olarak kullanılır ve 1. kat yapımında taş yığma duvar kullanılır.
  • Safranbolu evleri ahşap çatkılı, taş ve kerpiç örgülü duvarlardan oluşur ve beyaza boyanır.
  • Geniş ocaklar evde dikkat çeker.
  • Ahşap kapı ve tavan süslemeleri görülmeye değerdir.
  • Safranbolu evler haremlik selamlık olarak tasarlanmıştır.
  • Safranbolu evlerinin sokakları arnavut kaldırımlıdır. Binlerce yıldır görevini yapmaktadır.Halan daha sokaklarda bozulma meydana gelmemektedir. Günümüzde tonlarca ağırlıktaki araçlar dahi bu sokakları bozmamaktadır.  Arnavut kaldırım vasıtası ile ağaç kökleri su alabilmekte. Yağmur suyun akış şiddetini yavaşlattığı için sel oluşumunun önüne geçmektedir.
  • Safranbolu evleri hakkında bilgi olarak söylenebilecek diğer bir husus evlerin bir birinin manzarası ve güneşini kapatmamasıdır. Atalarımız yüzlerce yıl önce mükemmel bir şehir planlaması yapmışlardır. İnsanların hassas düşünceleri sonucu ortaya kimseyi rahatsız etmeyen evler silsilesi çıkmıştır.
  • Safranbolu evleri geniş aile evleridir. Evlerde 8 kadar oda bulunduğu gibi iki katlıdır ve evin yan tarafından müştemilat bulunmaktadır.
  • Türkler misafirperver bir millettir. Bu yüzden  misafir odalarında banyo ve tuvalet bulunmaktadır.

• Evlerde haremlik selamlık bir tasarım vardır. Mutfak ile salona açılan kısımda döner dolap bulunmaktadır. Döner dolap vasıtası ile mutfakta hazırlanan yiyecek ve içecekler dolaba konur erkek misafirlerin bulunduğu tarafta dolap çevirilerek evin diğer bölümüne ulaştırılır.

• Safranbolu evlerinin bazılarında, büyük odanın ortasında havuz bulunmaktadır. Bu sayede evin bir tarafında konuşulanlar diğer tarafta duyulmaz.
• Safranbolu evlerinin mimarisinde özel hayatın gizliliğine ve mahremiyete önem vermişlerdir.
• Safranbolu evlerinin dış kapısında kalın büyük ve tok ses çıkaran bir demir tokmak ve hemen yanında yada içinde daha küçük ince ve tiz bir ses çıkaran demir tokmak vardır. Gelen misafir erkek ise kalın tokmağı vuru ev sahiplerinden erkek olan kapıyı açar.Bayanlar ise ince tokmağı vurur tiz kapı sesini duyan ev sahiplerinden bayanlar kapıyı açar
• Safranbolu evlerinde muazzam bir ahşap tavan işlemeciliği vardır.
• Safranbolu evlerinde gıdaların saklandığı serin bir kiler mevcuttur.
• Pencere önündeki ince ahşap işçiliği sayesine içeride yaşayan insanlar dışarıyı rahat bir şekilde görürken dışarıdan içerisi görünmesi mümkün değildir.
• Safranbolu evleri geniş avluludur.
• Safranbolu evlerinde dış ve iç kapı mevcuttur.
• Safranbolu evleri UNESCO korumasındadır.
• Safranbolu evleri bol pencere vardır.
• Evlerin  bodrum katı taş duvardan yapılmıştır.

 

• Safranbolu evleri özellikleri

 

Safranbolu Evleri

Safranbolu, Türklerin 11. yüzyılda yaptığı fetih sonrasında ticaret merkezi olarak gelişen ve yüzyıllar boyunca kervan ticaretinde önemli bir rol oynayan tipik Osmanlı şehridir. Şehir, ekonomik genişlemeye cevap olarak organik olarak büyümüş ve yerleşim yapısı, geleneksel kervan rotalarının kaybolmasından sonra da sosyo-ekonomik yapısını yansıtan binaları ile önemli bir kervan istasyonu haline gelmiştir. Safranbolu, Çukur, Kıranköy ve Bağlar (Bağlar) olmak üzere üç ayrı tarihi bölgeden oluşur. Çukur, şehir merkezinin içinde yer alan pazaryeri bölgesidir ve iki nehrin belirlediği üçgen şeklindedir. Merkezi, el sanatları ustalarının evleri ve atölyeleriyle çevrili pazaryeridir. Çukur bölgesinde yer alan sokaklar, Anadolu şehirlerinin tipik özelliklerini taşımaktadır. Kıranköy, Müslüman olmayan bir bölge olarak düzenlenmiştir ve çağdaş Avrupa şehirlerinin sosyo-mimari yapısına benzer şekildedir. Bu bölgede, esnaf ve zanaatkârların üst katlarında yaşadığı mağazalarının altında yaşamaktadır. Kırankök bölgesinde yer alan evler, Çukur bölgesindeki ahşap evlerden farklı olarak taştan yapılmıştır. Bu, Osmanlı Döneminde Müslüman ve Müslüman olmayan semtlerin ayrılmasının, her topluluğun kendi geleneklerine uygun yerleşimler kurabildiğini gösterir. Bağlar bölgesinde yer alan yerleşim yapısı, büyük bahçeler içinde yer alan tek evlerden oluşmaktadır. Bu bölge, şehrin kuzeybatı eğiminde yer alan ve güneye bakan yaz mevsimi tatil bölgesidir. Çukur ve Kıranköy bölgesinde yer alan sokaklar Çukur ve Kıranköy bölgesinde yer alan sokaklar dar ve esnektir ve topografik hatlara uygun olarak köşelerde daha geniş bir görünüm yaratır. Evlerin çeşitli konsolları da sokak perspektiflerini ilginç hale getirir. Sokaklar taş döşemelidir ve yüzey suyunu drenaj etmek için içe doğru eğimlidir. Daha eski evler yarı kereste yapılmıştır ve kereste boşlukları farklı yapı malzemeleri ile doldurulmuştur. Sokak cephesinde pencere yoktur, böylece taş duvarlar bahçe duvarlarının bir uzantısı gibi görünür. Birinci katın ana odaları genellikle dolap, şömine, raf ve bankaları olan dolap panelli olmuştur. Birçok tavan aşırı derecede oyulmuş ve boyanmıştır. Odalar farklı amaçlar için kullanılır ve “sofa” adı verilen hol sayesinde birbirine bağlıdır. Bu hol evlerin çok önemli bir unsuru olup.

Özellikle yüzyıllar boyunca kervan ticaretinde önemli bir rol oynadığı için, Safranbolu büyük bir zenginliğe ulaşmıştır. Bu nedenle, Osmanlı İmparatorluğu’nun büyük bir alanında kentleşme üzerinde büyük bir etki yaratan kamu ve ev mimarisi standartlarını belirlemiştir.
(iv) Kervan ticareti, Orient ve Avrupa arasındaki ana ticaret bağlantısı olarak yüzyıllar boyunca sürdü. Bu nedenle, bu rotanın boyunca karakteristik şehirler gelişti. 19. yüzyılda demiryollarının ortaya çıkışı ile bu şehirler aniden bir amaçsızlık içine düştü ve çoğu başka bir ekonomik amaç için uyarlanmıştır. Kervan ticaretinin çöküşünden sonra, Safranbolu’nun Karabük çelik işletmesine olan yakınlığı, yeni bir sosyo-ekonomik rol vermiştir, ancak orijinal şeklini ve binalarını önemli ölçüde koruma başarısı göstermiştir.
(v) Safranbolu, topografisi ve tarihi yerleşim yapısı arasındaki ilginç bir etkileşimi gösterdiği için tipik bir Osmanlı şehridir.

Bütünlük

Binaların mimari özellikleri ve sokak düzenleri, özellikle de Çukur, Bağlar (Bağlar) ve Kıranköy bölgeleri içinde yer alan tarihi yerleşim yapısının bütünlüğü hala özgün değerlerini taşımaya devam etmektedir. Safranbolu, orijinal görünümünü ve binalarını önemli ölçüde koruma başarısı göstermiştir ve müze siteyi yansıtan yeterli sınırları içindedir. Müze site, inscriptionundan bu yana bütünlük açısından önemli değişiklikler yaşamamıştır, ancak dış baskılara karşı hala duyarlıdır ve eski görünümünü korumanın çalışmaları sürdürülmesi gerekir. Bu, özellikle de yeni kentsel yapılaşma ile ilgili olarak, dikkatle yönetilmesi gereken bir konudur. Ayrıca, site içinde yer alan binaların bütünlüğü de önemlidir ve bu binaların, özellikle de Çukur bölgesinde yer alan eski evlerin, içinde bulunduğu koşullara uygun bir şekilde korunması ve restore edilmesi gerekmektedir.

Özgünlük

Safranbolu, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihini ve kültürünü yansıtan tipik bir şehirdir. Özellikle de Çukur bölgesinde yer alan evler, mimari özellikleri ve iç mekan tasarımı açısından özgün ve özelleştirilmiştir. Bu evlerin çoğu, sıradan Osmanlı evlerinden farklı olarak, sadece birinci katında değil, ikinci katında da yüksek kaliteli oyma detaylarına sahiptir. Ayrıca, evler arasında yer alan “sofa” adı verilen hol odaları da özgün ve özel bir özelliktir. Bu hol odaları, evlerin önemli bir fonksiyonel ve sosyal alanıdır ve evlerin iç mekan yapısının önemli bir parçasını oluşturur. Bu nedenle, Safranbolu, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihini ve kültürünü yansıtan tipik bir şehir olarak özgünlüğünü koruma altına alınmıştır.

Koruma ve yönetim

Safranbolu, 1994 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmış ve bu nedenle koruma altına alınmıştır. Koruma çalışmaları, ilk olarak şehrin önemli bölgelerinin restorasyonu ve yeniden yapılandırılması ile başlamıştır. Bu çalışmalar, eski evlerin restore edilmesi, sokakların düzenlenmesi ve tarihi yapıların yeniden kullanılması gibi birçok farklı projeyi içermektedir. Koruma çalışmalarının yanı sıra, Safranbolu’da turizm faaliyetleri de yönetilmektedir. Bu faaliyetler, turizm rehberleri, turistik turlar ve turistik yerlerin yönetimi gibi birçok farklı faaliyeti içermektedir. Koruma ve yönetim çalışmaları, Safranbolu Belediyesi tarafından yürütülmektedir ve ayrıca koruma altına alınan bölgeler için özel bir yönetim planı da oluşturulmuştur. Bu plan, Safranbolu’nun korunması ve geliştirilmesi için gerekli olan çalışmaları içermektedir.

 

 

Safranbolu Evlerinin Özellikleri

Safranbolu Evlerinin Özellikleri Madde Madde

Safranbolu Evlerinin Özellikleri

Safranbolu Evleri hakkında daha detaylı bilgi almak için lütfen buraya tıklayınız.