YÖRÜK KÖYÜ VE ÖĞRETMEN Ali RIZA BAYKAL
Safranbolu’nun yurt içinde ve dışında tanınmasında büyük bir
etken olan, 1970’li yıllardaki “Safranbolu Mimarlık Değerleri ve Folkloru Haftaları”
sırasında, Karabük’te Teknik Resim Öğretmeni Yörük’lü Ali Rıza BAYKAL’ın büyük
katkıları olmuştur. Bu katkı, hem köyünün tanıtılması açısından ve hem de o Hafta’lar
sırasında sahnelenen folklor gösterilerini düzenlemiş olması yönündendir.
Bir dergide Ali Rıza BAYKAL , “Bir Yörüklü: Ali Rıza BAYKAL” başlığı altında ve
fotografına da yer verilerek, “
Ali Rıza Bey köyün önde gelen ailelerinden Kaymakçıoğulları’na mensup. O da çoğu gibi mavi gözlü. şimdi köyün ortasında caminin karşısında 1979’da emekli
olduğu zaman Kaymakçıoğlu Konağı’nın arka bölümünün oturulmaz halde olmasından dolayı yaptığı betonarme evde oturuyor ” denilerek tanıtılmaktadır.
Yörüklü Sayın Ali Rıza BAYKAL, hem öğretmen, hem folklorcu ve hem de Yörük Köyü’nün sevdalısıdır. Aynı zamanda
gözlemlerini şiir diliyle anlatacak kadar duygusaldır. 1979’dan sonra betonarme bir
evde oturduğu öğrenilse de, Sayın BAYKAL’ın, 22 Haziran 1976’da yazdığı ve 06 /12
Ağustos 1976’da yapılan “2. Safranbolu Mimarlık Değerleri ve Folkloru Haftası”nda
.
YAŞADIĞIM EV
Atamdan kalan evimizin
İki kanatlı avlu kapısı açılır
Taşlı yoldan hayli gidince
Evin tek kanatlı kapısına varılır
Tahta merdivenlerden çıkılır
Salon denilen çardak’a
Gözler ambar ve parmaklığa takılır
Kavuşursun bol hava ve ışığa
Evimiz iki katlı ve ahşaptır
Alt katı sadece hayvanlarındır
Birinci katta bir oda ve hela var
Abdeshane çardağın sonundadır
Odaya girince kimse görünmez
Kapı arkası tahta paravandır
Ocağın içi geniş , ateş hiç sönmez
Ocağın kenarı ve üstü, el işi oymadır
Oda tavanı basık ve kışlıktır
Giriş yerinin üstü musandere
Altındakiler odun, sahan ve kaşıktır
Ekmek için de ayrı bir tencere
Odanın bir cephesi yüklüktür
İçinde saklanan yorgan ve döşektir
Yüklük altı da kapakla bölüktür
Burada yıkanmak, bilsen ne zevktir
Oda duvarının üst kenarı sergendir
Kitap, kutu ve meyveler sergilenir
Tavandaki asılan, ağaç çengellerdir
Kışlık erzak burada fareden gizlenir
Köşeden ufak bir kapı açılır
Karanlık ve loş odaya
Mağaza veya kiler diye anılır
Yarar erzakları saklamaya
Odalarda gömme dolap boldur
İçinde her çeşit eşya ve yemek saklanır
Her dolabın kilidi yoktur
Çövürgeci olanları ister çevirmek
Oda duvarındaki girinti mumluktur
Körgaz, lamba ve mum için
Ocağın şavkı çok yoktur
Odayı biraz ışıtmak için
Üst kat biraz daha yenice
İşlemeli oda pencereleri örtüktür
Herkes gösterir Kaymakcıgil deyince
Yapılışı da bin sekiz yüz on dörttür
Odanın iki kenarı ot sedirdir
Üstünde kadifeden örtüsü var
Yanlıkların üstü işlemelidir
Buradan rahat, oturacak neresi var
Yemekte tahta sofra kurulur
Yufka, maşraba ve tahta kaşık
Sofra başında diz üstü oturulur
Sonunda yıkanır, kül suyu ile bulaşık
Evin alt katı hayvanların damıdır
Ot ve saman konulan yer ahırdır
İnek yavrusunun saklandığı yer
Ayrı bölmeli, buzağının yuvağıdır
Hayvanların gübresi olur kemre
Fazlası dam tömeğinden atılır
Baharda yazı’daki sebzelere
Getirilip evlek evlek saçılır
Kış hazırlığı olur her evde
Başta gelen un, saman ve odundur
Odun gorafı dolar bütün çevrede
Fırın ekmeğinin adı somundur
Çeşmeden su taşınır güğüm ile
Bakraç, upruk ve testi ile
Yemekler sahın, tas ve karavanadadır
Çorbadan gayrısı yenir susak ile
Hem cins ve akranlar bir arada
Akşam olunca oyun ve sıralar
Geçmiş günler ki, rüyalarımda
Anarım en büyük hatıralar
Ali Rıza BAYKAL
